Η φύση διατρέχεται από έναν απλό και ισχυρό νόμο, που ορίζει πως αυτά τα αγαθά που διακαώς επιθυμούμε όπως είναι η ηρεμία, η ελευθερία, η ευτυχία και η ευδαιμονία, για να τα απολαύσουμε πρέπει πρώτα να βρούμε τρόπο να τα προσφέρουμε γενναιόδωρα στους γύρω μας και στους γείτονες μας, γιατί είναι βέβαιο φωτίζοντας τον δρόμο μας φωτίζουμε και τον δρόμο των συνοδοιπόρων μας.

Στον απόηχο της εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία, το γεωπολιτικό τοπίο έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές, με τη Δύση να συσπειρώνεται ενάντια στην επιθετικότητα. Ωστόσο, οι εσωτερικές και εξωτερικές διαιρέσεις σχετικά με το ισραηλινο-παλαιστινιακό ζήτημα απειλούν να καταπονήσουν την ενότητα της δυτικής συμμαχίας. Ταυτόχρονα, οι δημοσκοπήσεις σε διάφορες χώρες δείχνουν έναν αυξανόμενο σκεπτικισμό απέναντι στην προσέγγιση της κυβέρνησης Μπάιντεν να αναγκάσει τα έθνη να επιλέξουν πλευρά σε έναν κόσμο που φαίνεται να είναι διαιρεμένος μεταξύ δημοκρατιών και απολυταρχιών. Το κυρίαρχο συναίσθημα, όπως αποτυπώνεται σε αυτές τις δημοσκοπήσεις, υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι παγκοσμίως τείνουν περισσότερο προς έναν πιο σύνθετο κόσμο, όπου υιοθετούν επιλεκτικά στοιχεία από διαφορετικά πολιτικά συστήματα αντί να εμμένουν σε ένα μοναδικό μοντέλο.

Η κατάσταση θέτει μια πολύπλευρη πρόκληση για τους πολίτες που προσπαθούν να κατανοήσουν το σημερινό γεωπολιτικό τοπίο. Από τη μία πλευρά, η εισβολή στην Ουκρανία προκάλεσε ένα ενιαίο μέτωπο από τα δυτικά έθνη, επιδεικνύοντας μια συλλογική δέσμευση στις δημοκρατικές αξίες και την αντίθεση στην αυταρχική επιθετικότητα. Από την άλλη πλευρά, η ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, χρησιμεύει ως υπενθύμιση ότι ακόμη και εντός του δυτικού μπλοκ, οι εσωτερικές διαιρέσεις μπορούν να υπονομεύσουν το αρραγές μέτωπο, που κάποιοι σχεδιάζουν και κάποιοι άλλοι θεωρούν αυτονόητο. Κι αυτό ανεξάρτητα εάν τις βαριές ευθύνες για τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή τις έχει η ισλαμοφασιστική, τρομοκρατική οργάνωση της Χαμάς ή ο Νετανιάχου και οι ακροδεξιές επιλογές του. Ανεξάρτητα και από τη συμφωνία τους, που όλοι χαιρόμαστε και ελπίζουμε να ωθήσει τα πράγματα, στη συνεννόηση και την ειρήνη στην πολύπαθη περιοχή.

Η απόρριψη της διατύπωσης της κυβέρνησης των ΗΠΑ για έναν κόσμο χωρισμένο σε δημοκρατίες και απολυταρχίες είναι ενδεικτική ενός ευρύτερου αισθήματος που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα. Αντανακλά μια διαφοροποιημένη κατανόηση μεταξύ των πολιτών ότι η παγκόσμια διακυβέρνηση δεν είναι μια δυαδική επιλογή μεταξύ δύο ιδεολογικών άκρων. Αντίθετα, η πλειονότητα φαίνεται να προτιμά μια πιο ρεαλιστική και ευέλικτη προσέγγιση, που μοιάζει με την πλοήγηση σε έναν κόσμο περισσότερων και πιο σύνθετων επιλογών.

Αυτή η νοοτροπία μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες. Πρώτον, οι ιστορικές και πολιτισμικές διαφορές συμβάλλουν στην απροθυμία των εθνών να ευθυγραμμιστούν πλήρως με κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο. Κάθε χώρα έχει το δικό της μοναδικό πλαίσιο, που διαμορφώνεται από την ιστορία, τις αξίες και τις εμπειρίες της, καθιστώντας μια προσέγγιση ενός μεγέθους για όλους αβάσιμη. Δεύτερον, οι αποτυχίες και οι ελλείψεις τόσο των δημοκρατικών όσο και των απολυταρχικών συστημάτων γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς στους πολίτες σε όλο τον κόσμο. Η ελκυστικότητα των αξιών της δημοκρατίας μετριάζεται από τις εσωτερικές της προκλήσεις, όπως η πολιτική πόλωση και το θεσμικό αδιέξοδο. Ομοίως, το απολυταρχικό μοντέλο, αν και αποτελεσματικό σε ορισμένες πτυχές, λειτουργεί πάντα σε βάρος των ατομικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η προτίμηση για έναν κόσμο επιλογών αναδεικνύει επίσης την εξελισσόμενη φύση της παγκόσμιας δυναμικής ισχύος. Η εποχή των ιδεολογικών μπλοκ που κυριαρχούνταν από υπερδυνάμεις δίνει τη θέση της σε έναν πιο αποκεντρωμένο και πολυπολικό κόσμο. Τα έθνη προσπαθούν να περιηγηθούν σε αυτή την πολυπλοκότητα επιλέγοντας στοιχεία από διάφορα πολιτικά συστήματα που ευθυγραμμίζονται με τις συγκεκριμένες ανάγκες και φιλοδοξίες τους. Όπως έγραφε ο Άγγλος ποιητής John Donne «Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί, εντελώς μόνος του. Κάθε άνθρωπος είναι ένα κομμάτι της στεριάς, ένα μέρος του όλου». Το ίδιο ισχύει και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό για τα έθνη και τις συμμαχίες μεταξύ τους.

Η πρόκληση για τη Δύση, ιδίως ενόψει της ουκρανικής κρίσης και των εσωτερικών διαιρέσεων σχετικά με το ισραηλινο-παλαιστινιακό ζήτημα, είναι να βρει μια ισορροπία μεταξύ της προώθησης των δημοκρατικών αξιών και του σεβασμού της αυτονομίας των εθνών. Αυτό απαιτεί μια διπλωματική στρατηγική που να αναγνωρίζει την ποικιλομορφία και ταυτόχρονα να προωθεί τη συνεργασία σε κοινές παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, οι κρίσεις δημόσιας υγείας και η οικονομική ανισότητα.
*Συγγραφέας και σκηνοθέτης