Κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19) η υδροξυχλωροκίνη βρέθηκε στο επίκεντρο, καθώς τη συνταγογραφούσαν στο πλαίσιο θεραπείας νοσηλευόμενων ασθενών. Το φάρμακο, που χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της ελονοσίας, απέκτησε εξέχουσα θέση στη μάχη κατά της πανδημίας εν μέρει λόγω του διάσημου Γάλλου ιολόγου, Ντιντιέ Ραούλ, ο οποίος ήταν επικεφαλής του νοσοκομείου Méditerranée Infection Foundation, αλλά αργότερα απομακρύνθηκε εν μέσω αυξανόμενης διαμάχης για την ουσία.

Από πολλούς θεωρήθηκε ως η «θαυματουργή θεραπεία». Μεταξύ αυτών ήταν και ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος προέτρεπε τους πολίτες να τη χρησιμοποιήσουν. «Τι έχεις να χάσεις; Παρ’ την», είχε δηλώσει.

Αργότερα κλινικές δοκιμές την έκριναν ως αναποτελεσματική για τον κορονοϊό, ενώ εκφράστηκαν και ανησυχίες για επικίνδυνες παρενέργειες. Οι συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν έμετο , πονοκέφαλο , θολή όραση και μυϊκή αδυναμία, ενώ οι πιο σοβαρές παρενέργειες περιλαμβάνουν αλλεργικές αντιδράσεις, αμφιβληστροειδοπάθεια και ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό.

Το 2020 μια διεθνής συνεργατική μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα πως η θεραπεία με υδροξυχλωροκίνη των ασθενών με κορωνοϊό αυξάνει την πιθανότητα θανάτου τους, ενώ δεν προσφέρει κανένα κλινικό όφελος Ένας από τους υπεύθυνους της νέα μελέτης (μετα-ανάλυσης) ήταν ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, Γιάννης Ιωαννίδης, ειδικός σε θέματα Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής.

«Μάλλον 50.000 έως 100.000 θάνατοι μέχρι σήμερα προήλθαν από τη χρήση της υδροξυχλωροκίνης. Για άλλη μία φορά, αποδεικνύεται ότι όταν δεν έχεις κάτι αποτελεσματικό, το να χρησιμοποιήσεις ένα φάρμακο ή κάποια άλλη παρέμβαση απλώς για να λες ότι “έκανα κάτι”, είναι η συνταγή για την καταστροφή. Σε αυτήν την πανδημία το βλέπουμε αυτό το φαινόμενο ξανά και ξανά από ανθρώπους που δεν μπορούν να διατηρήσουν μία στοιχειώδη ψυχραιμία. Κλινικός πανικός», είχε τονίσει ο κ. Ιωαννίδης.

Σήμερα, τρία χρόνια αργότερα, μια νέα μελέτη Γάλλων ερευνητών κατέληξε στο συμπέρασμα πως χιλιάδες άνθρωποι ενδεχομένως να πέθαναν εξαιτίας της λήψης υδροξυχλωροκίνης κατά το πρώτο κύμα του COVID. Το φάρμακο συνταγογραφήθηκε «παρά την απουσία στοιχείων που τεκμηριώνουν τα κλινικά οφέλη του», επισημαίνουν, σύμφωνα με το Politico, οι ερευνητές στην εργασία τους, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Biomedicine & Pharmacotherapy».

Οι ερευνητές υπολόγισαν τα θύματα σε περίπου 16.990 σε έξι χώρες – Γαλλία, Βέλγιο, Ιταλία, Ισπανία, Τουρκία και ΗΠΑ. Ο αριθμός αυτός προέρχεται από μια προηγούμενη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature το 2021 και η οποία ανέφερε αύξηση 11% στο ποσοστό θνησιμότητας, που συνδέεται με τη συνταγογράφηση της υδροξυχλωροκίνης, λόγω των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων όπως οι διαταραχές του καρδιακού ρυθμού και η χρήση του αντί για άλλες αποτελεσματικές θεραπείες.

Ερευνητές από τα πανεπιστήμια της Λυών της Γαλλίας και του Κεμπέκ του Καναδά χρησιμοποίησαν αυτά τα στοιχεία για να αναλύσουν δεδομένα νοσηλείας για COVID σε καθεμία από τις έξι προαναφερόμενες χώρες και τη σύνδεση της υδροξυχλωροκίνης με την αύξηση του σχετικού κινδύνου θανάτου.

Στην πραγματικότητα, σημειώνουν, ο αριθμός μπορεί να είναι πολύ υψηλότερος δεδομένου ότι η μελέτη αφορά μόνο έξι χώρες από τον Μάρτιο έως τον Ιούλιο του 2020, όταν η συνταγογράφηση του φαρμάκου ήταν ευρεία.

Παγκοσμίως, ο αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με την υδροξυχλωροκίνη «προφανώς υποτιμήθηκε λόγω της έλλειψης μελετών σε περιοχές, όπως η Ανατολική Ευρώπη, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Σκανδιναβία, η Αφρική και η Νότια Αμερική», τονίζουν χαρακτηριστικά οι ερευνητές, σύμφωνα με το The Hill.

Δεδομένου ότι στις χώρες που περιλαμβάνονται στη μελέτη ζούσαν περίπου 600 εκατομμύρια άνθρωποι, οι ερευνητές είπαν ότι ο πραγματικός αριθμός θανάτων που προκαλούνται από την υδροξυχλωροκίνη μπορεί να είναι «σημαντικά υψηλότερος δεδομένης της ευρείας χρήσης της κατά τα πρώτα και τα επόμενα κύματα σε πολλές χώρες».