Μπορεί η μουσική βιομηχανία να θρηνεί για την πτώση των πωλήσεων δίσκων, μπορεί η Μαντόνα να στρέφεται στο θέατρο, ιδίως μετά από την αξιοθρήνητη εμφάνισή της στην Eurovision, αλλά κάτι νέο έχει φανεί…

Εχουν εμφανιστεί οι νέοι σταρ της διεθνούς σκηνής, οι ήρωες των νεανικών ακροατηρίων… που έχουν μονολεκτικά ονόματα… που φοράνε ένα απλό τι-σερτ και καπελάκι ανάποδα… που δεν τραγουδούν… που δεν σολάρουν στην κιθάρα… που δεν χορεύουν… που δεν κάνουν σόου… που γοητεύουν το ακροατήριό τους παίζοντας στο σκοτάδι, πίσω από τα φωτορρυθμικά και τα λέιζερ σκυμμένοι πάνω από τους υπολογιστές, τους μίκτες και τις κονσόλες…

Οι ήρωες της σημερινής ψηφιακής σκηνής είναι οι ντισκ τζόκεϊ… οι DJ…

Στην εποχή μου ο DJ ήταν αυτός που άλλαζε δίσκους στα πάρτι και στις ντίσκο ή στις ραδιοφωνικές εκπομπές. Σήμερα στο περιβάλλον της λαϊκής - ποπ κουλτούρας πλέον έχουμε περάσει από το υποκείμενο του συνθέτη-εκτελεστή μουσικού σε αυτό του παραγωγού DJ.

Στην Αμερική πατέρες του σύγχρονου DJ θεωρούνται οι πρωτοπόροι των «χάουζ» κλαμπ του Σικάγου, στα τέλη της δεκαετίας του '70 και οι συνάδελφοί τους που έπαιζαν «τέκνο» στο Ντητρόιτ. Την ίδια εποχή ο Άφρικα Μπαμπάτα μελετούσε τις τεχνικές απαγγελίας στίχων πάνω από τη μουσική, τεχνικές των DJ της ρέγγε και του dub και δημιουργούσε μιαν αντίστοιχη περσόνα για το αφροαμερικάνικο χιπ χοπ.

Στην Ευρώπη ο DJ απέκτησε αίγλη μέσα από τα πάρτι στην Ιμπιζα και στο Ρίμινι, τόπους διακοπών των νεαρών Αγγλων της acid house σκηνής. Εκτοτε, τα πάρτι αυτού του είδους άρχισαν να απλώνονται σε όλη την Ευρώπη.

Η προσοχή του κοινού παύει να επικεντρώνεται στη σκηνή και διαχέεται στον περιβάλλοντα χώρο. Οι ήχοι που παράγονται επηρεάζουν το σώμα και την κίνηση. Ο δυνατός ήχος που μετριέται σε Beats Per Minute, αρχικά συμβαδίζει με τον ρυθμό των καρδιακών παλμών (100-120 bpm). Καθώς ανεβαίνουν τα μπιτ, ανεβαίνουν και καρδιακοί παλμοί. Η επιτάχυνση του ρυθμού προκαλεί ταχυκαρδία, έξαψη, νευρική υπερδιέγερση… το σώμα παραδίδεται στο χορό, το μυαλό παράγει τις δικές του εικόνες, μοναδικές για τον καθένα…

Ζητούμενο η αλλαγή διάθεσης και ο χορός… Τελετάρχης ο DJ που άλλοτε «σπιντάρει» και άλλοτε «κουλάρει» τον κόσμο…

Οι DJ είναι πλέον οι κατ' εξοχήν περφόρμερ και οι αμοιβές τους αγγίζουν το ύψος των αστέρων της ροκ. Στα πάρτι οι DJ παρεμβαίνουν στη μουσική άλλων και δημιουργούν ένα «υπερκείμενο» και αφηγούνται παλιές ιστορίες φτιάχνοντας νέες. Το εφήμερο ηχητικό σύνολο μιας παράστασης (DJ set) αποτελεί διαφορετικό κείμενο, όπως ακριβώς και κάθε εμπειρία από κάποιο πάρτι αποτελεί μοναδικό γεγονός…

Ένα τέτοιο μοναδικό γεγονός μπορεί να θεωρηθεί η εμφάνιση του Paul D. Miller ή DJ Spooky κάποια χρόνια πριν στο Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ο DJ Spooky στην performance του έπαιξε τα πάντα -από Mr. Scruff ως Σελίν Ντιόν- μετουσιώνοντας προϋπάρχουσες μουσικές σε ένα ηχητικό «ready-made». Εξαιτίας του ακαδημαϊκού του υπόβαθρου -διδάσκει στο European Graduate School- ενδιαφέρεται για την πληροφορία σε οποιαδήποτε μορφή: δίσκου, ήχου, ιστοσελίδας, βιβλίου… Ο ίδιος αυτοχαρακτηρίζεται ως αρχαιολόγος των ρυθμών…

Μιξάρει Moby με dub και τζαζ, το χιπ χοπ του DJ Krush με την τζαζ του Sun Ra, διαλύει τα κομμάτια και τα επανασυγκολλάει μαζί με ομιλίες, σκρατς από ήχους ταινιών και παλιά μουσική φανκ.

Είναι γεγονός ότι ο τρόπος με τον οποίο κατασκευάζεται πλέον μουσική είναι μια συνδιάλεξη, ένας διάλογος μεταξύ όλων των παράξενων στιγμών που βιώνουμε στο πεδίο της ηλεκτρονικής σκέψης…

Είναι οι απόπειρες του Ξενάκη να κάνει τη μουσική μαθηματικό σύστημα…

Είναι η παμπάλαια ελληνική παράδοση, ο Ηράκλειτος…

Είναι το ιστορικό υπόβαθρο: Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία, τα συστήματα της ινδικής αριθμολογίας, η αντιθετική λειτουργία του Ι-Τσινγκ…

Είναι ο Τσάρλι Πάρκερ, ο Ντιούκ Ελινγκτον, ο Πιερ Μπουλέζ, ο Ορνέτ Κόλεμαν, Αφρικα Μαμπάτα.

Η μουσική πλέον είναι η μετατροπή όλων αυτών των στοιχείων σε νέες μορφές…

Είναι η μουσική των νέων σε κάθε χώρα… σε κάθε ήπειρο…

Τι λέτε, μπορούμε να ακολουθήσουμε;

της ΣΟΦΙΑΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ