Τα Ελληνικά Πανεπιστήμια που συχνά κατηγορούνται για διάφορες παθογένειες, αντιμετώπισαν την έφοδο της πανδημίας με εξαιρετικά αντανακλαστικά, ήδη από το Φεβρουάριο. Μέσα σε λίγες μόνο ημέρες η δια ζώσης διδασκαλία όλων των μαθημάτων μετατράπηκε σε σύγχρονη εξ αποστάσεως, μέσω διάφορων εργαλείων. Υπήρξαν βέβαια σταδιακά μειούμενα προβλήματα, όμως η έγκαιρη αντιμετώπιση του πρώτου κύματος της πανδημίας, η προσπάθεια των ιδρυμάτων και κυρίως η φιλοτιμία του διδακτικού προσωπικού και των φοιτητών επέτρεψε να μην χαθεί τίποτε απολύτως από το εαρινό εξάμηνο. Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι κατά τη γνώμη μου, η ουσιαστική συμβολή του υπουργείου σε αυτή την προσπάθεια δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ικανοποιητική.

Μέσω αυτής της αναγκαστικής διαδικασίας, ανακαλύψαμε ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, εκτός από τα προφανή μειονεκτήματα που σχετίζονται κυρίως με την έλλειψη αμεσότητας, είχε και σε ορισμένους τομείς μερικά πολύ θετικά. Το θετικότερο όλων είναι ίσως ότι πολλοί καθηγητές αλλά και φοιτητές αναγκάστηκαν να ξαναδούν με διαφορετική οπτική την εκπαιδευτική διαδικασία. Επίσης, η τυπική παρακολούθηση των μαθημάτων και η συμμετοχή σε εργασίες παρουσίασαν θεαματική αύξηση, ενώ δημιουργήθηκε, σε ορισμένες περιπτώσεις για πρώτη φορά, αξιόλογο ψηφιακό διδακτικό υλικό και βελτιώθηκαν οι ψηφιακές δεξιότητες όλων, καθηγητών και φοιτητών.

Αυτή η εμπειρία του εαρινού εξαμήνου, τουλάχιστον όσον αφορά στη διδασκαλία, κεφαλαιοποιήθηκε και οι δυνατότητες των Πανεπιστημίων ενισχύθηκαν, κυρίως εκ των ενόντων, με νέα εργαλεία και εξοπλισμό εν όψει του δευτέρου κύματος. Παρ' όλα αυτά η κατάσταση σήμερα είναι αρκετά δυσκολότερη καθότι δεν είναι δυνατόν αυτή τη στιγμή να προβλεφθεί χρονικά η αναπλήρωση των δραστηριοτήτων που δεν μπορούν να υποκατασταθούν εξ αποστάσεως, όπως ορισμένα από τα εργαστήρια και οι εργασίες των τελειόφοιτων. Δεδομένου ωστόσο του γεγονότος ότι τα Πανεπιστήμια, ως αυτοδιοικούμενα ιδρύματα, έχουν αρκετά μεγάλες δυνατότης ευελιξίας, πιθανολογώ ότι μάλλον δεν θα υπάρξουν ανεπανόρθωτες απώλειες ή έστω μεγάλες καθυστερήσεις. Βεβαίως θα πρέπει να σκεφτούμε προσεκτικά την αναπλήρωση πρακτικών δραστηριοτήτων που αφορούν στην απόκτηση απαραίτητων δεξιοτήτων, όταν με το καλό το επιτρέψουν οι συνθήκες.

Εν τέλει, κατά τη γνώμη μου, τα μεγαλύτερα προβλήματα που προκύπτουν συνεχίζουν να σχετίζονται, όπως και στο εαρινό εξάμηνο, με τη διαδικασία των εξ αποστάσεως εξετάσεων. Τα προβλήματα αυτά, που δεν είναι βέβαια αποκλειστικά ελληνικά, καθιστούν επιτακτική την αναζήτηση πρωτότυπων μεθόδων δίκαιης αξιολόγησης των φοιτητών. Εδώ πρέπει να επικεντρώσουμε την προσπάθεια.

* Ο Δημήτρης Ματαράς είναι καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών, Κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών.