«Είσαι νέος - το ξέρω - και δεν υπάρχει τίποτε./ Λαοί, έθνη, ελευθερίες τίποτε…/ ίδια εσύ/ Παραλαμβάνεις απ' τους Δίες τον κεραυνό/ Και ο κόσμος σού υπακούει. Εμπρός λοιπόν/ Από σένα η άνοιξη εξαρτάται. Τάχυνε την αστραπή/…

Πιάσε το ΠΡΕΠΕΙ από το ιώτα και γδάρε το ίσαμε το πι.» (Οδ. Ελύτης, Ο Μικρός Ναυτίλος, Και με φως και με Θάνατον, 3, εκδ. Ίκαρος,).

Είναι στιγμές που ο λόγος μικραίνει, όταν η ιστορία καταγράφει κορυφαία γεγονότα και τους φυσικούς πρωταγωνιστές τους. Πλημμυρίζουν εντός σου συναισθήματα και ένστικτα, παρορμήσεις και εκρήξεις. Αναμετράσαι με τον εαυτό σου και αυτός με κάποιους ήρωες. Ηρωας δε γεννήθηκε κανείς. Οι συνθήκες του βίου, οι οικογενειακές παραδόσεις, γονιδιακές και ιστορικές, οι ιδεολογικοί προσανατολισμοί, το ταξικό σου ένστικτο, το ιδιόμορφο και ιδιαίτερο κάθε ατόμου στη μοναδική προσέγγιση των συμβάντων, ο παράγοντας τύχη, μα πάνω απ' όλα η πίεση της ιστορίας προσφέρουν το υπέδαφος της ψυχοσύνθεσης και της πολιτικής ιδεολογίας. Νιώθουμε όλοι αυτή την ιστορική πίεση και ιδιομορφία των στιγμών, μετά από δέκα χρόνια σκληρής και ανάλγητης οικονομικής εξαθλίωσης ενός λαού. Νιώθουμε οι πλείστοι ένα κράτος που μας ταπεινώνει και δείχνει έλλειψη σεβασμού στο πρόσωπο κάθε πολίτη. Νιώθουμε πολλοί τη διαφθορά να είναι Λερναία Υδρα. Νιώθαμε χρόνια πολλά το φασισμό να σκοτεινιάζει τη ζωή μας, να δολοφονεί μετανάστες, να ξυλοκοπά συνδικαλιστές, να δολοφονεί το Φύσσα. Αλλά δειλοί και άβουλοι αντάμα προσμέναμε όλοι ένα θάμα. Θαύμα ιστορικό είναι ο μετασχηματισμός μιας κοινωνίας μέσα από διεργασίες κοινωνικές, οικονομικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές που οδηγούν στη κοινωνική ρήξη και, ει δυνατόν, στην αλλαγή και την ανατροπή δομών και θεσμών που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες και το status των πολιτών σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Και η στιγμή στο ιστορικό γίγνεσθαι δεν είναι ο περιορισμένος χρόνος της καθημερινότητας ή κάποιοι μήνες. Μπορεί να είναι και χρόνια πολλά ή και αιώνας ή και αιώνες. Από το 2008 η ελληνική κοινωνία είναι σε μια φάση μετασχηματισμού, πολύπλοκου, πολυσύνθετου και άγνωστης κατεύθυνσης και κατάληξης. Μετασχηματισμού πολυεπίπεδου, διαταξικού, πολυπαραγοντικού. Οι ιστορικές και εθνικές ιδιομορφίες και ιδιοτυπίες καθορίζουν τη δυναμική και τη διαλεκτική του παρόντος.

Μετά από χρόνια απουσίας, στο ιστορικό προσκήνιο βρίσκεται και πάλι η νεολαία. Αυτή που τρόμαζε και τρομάζει στη διάρκεια των αιώνων την εξουσία. Γιατί απλά κρατά στα χέρια της τον κεραυνό, κατά τον ποιητή, του Δία. Τον κεραυνό της αθωότητας, της δικαιοσύνης, της καθαρότητας, της γενναιότητας, του ασυμβίβαστου και του χειμαρρώδους· ό,τι δηλαδή δεν διαθέτει η εξουσία, αλλά και κομμάτι της κοινωνίας. Τις μέρες αυτές ο Παύλος Φύσσας ξέπλυνε με την φυσική και μεταφυσική του παρουσία όλους ή σχεδόν όλους τους Ελληνες. Μαζί του η μάνα-κουράγιο, που συνέτριψε την ιστορία με την ηρωική της κραυγή: «Παύλο τους νίκησες». Εχοντας κατοχυρώσει με το αίμα τον ηρωισμό αλλά και τη διάσταση του αύριο, χωρίς φασισμό και ναζισμό, σήμερα αποκαλείται ήρωας, ως χτες ίσως κάποιοι, κυρίως θεσμικοί άρχοντες, τον αποκαλούσαν ροκά αλήτη, ή ρομαντικό τεμπέλη της πλατείας.

* Ο Ανδρέας Αθ. Λάζαρης είναι Διδάκτωρ Νέας Ελληνικής Φιλολογίας, Θεωρίας της Λογοτεχνίας και Ερμηνείας των Κειμένων - Ποιητής.