Μέσα σε ένα χρόνο έχουν συμβεί 13 πυρκαγιές σε χώρους ανακύκλωσης στην χώρα μας. Τον τελευταίο ένα μήνα μάλιστα είναι 3 (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Αίγιο). Κάποια στιγμή ξεπερνιέται το θεωρητικό όριο της στατιστικής σύμπτωσης και θα πρέπει να αναζητήσουμε τα αίτια. Στην πλέον αγαθή θεώρηση δεν μπορεί παρά να προκύπτει το συμπέρασμα πως τέτοιου τύπου εγκαταστάσεις είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε πυρκαγιές και επομένως τα μέτρα πυρασφάλειας και πυρόσβεσης που θα πρέπει να απαιτεί το κράτος πριν την αδειοδότηση θα πρέπει να είναι κατά πολύ πιο αυξημένα από την παρούσα κατάσταση.
Είναι όμως αυτό το αίτιο; Γιατί οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις λαμπαδιάζουν πλέον πολύ πιο συχνά από το πρόσφατο παρελθόν; Και πώς συνδυάζεται με μια γενικότερη ατόνηση των επικοινωνιακών προτροπών για ανακύκλωση υπέρ της μείωσης της παραγωγής των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων; Είναι πραγματικά τα καλαμάκια και τα κύπελα του καφέ, που τόσο στοχοποιούνται, το πρόβλημά μας; Πότε άλλαξε τόσο η επικέντρωση από την αυξημένη ανακύκλωση στην μείωση παραγωγής όσο και η συχνότητα των πυρκαγιών;
Εγκαταστάσεις γεμάτες συσσωρευμένα πλαστικά που πληρώθηκαν να "διευθετήσουν" και τώρα αδυνατούν να τα ξεφορτωθούν για να πληρωθούν για τους επόμενους τόνους. Επιχειρηματικό αδιέξοδο. Είτε θα περιμένει αργά και βασανιστικά να οδηγηθεί στην πτώχευση είτε θα αναζητήσει ένα 'way out'. Αν είναι και ασφαλισμένη (που είναι! Πάντα είναι!) η εγκατάσταση, δεν θέλει πολύ για να το σκεφτείς. Τι κι αν γεμίσει ο αέρας της περιοχής με λίγη διοξίνη από το καμένο πλαστικό; Θα φυσήξει και θα φύγει... Κι αν οι αναστολές σου είναι λίγο πιο μικρές, ο προφανής τρόπος μεγιστοποίησης του οφέλους είναι εμφανής: τα πιο ακριβά και προσοδοφόρα απορρίμματα προς διευθέτηση είναι τα τοξικά, ιδίως δε αν δεν χρειαστεί να τα διευθετήσεις. Κανένας δεν θα τα αναζητήσει ανάμεσα σε αποπνικτικές στάχτες. Αν ήμουν εισαγγελέας, αλήθεια σας το λέω, κάτι τέτοιες πυρκαγιές θα τις ξεσκόνιζα με το πινέλο, όχι την μπουλντόζα.
Έχοντας υπόψιν τα παραπάνω, αυτή η νέα (για την χώρα μας) "μόδα" και βιασύνη για αποτεφρωτήρες, καύση σκουπιδιών που θα δίνει και ρεύμα (με ασύμφορα χαμηλή απόδοση) ή η δημιουργία RDF για καύση στις τσιμεντοβιομηχανίες (και ένας Θεός ξέρει τι υπάρχει εκεί μέσα να καεί - μηδέν έλεγχοι, μηδέν δυνατότητα διαπίστωσης άπαξ και συμβεί) την στιγμή που από την βόρεια Ευρώπη αποσύρονται ως τεχνολογία, εξηγείται κάπως... γλαφυρά».
Η πραγματική λύση, σύμφωνα με τον κ. Γραμματικόπουλο, θα πρέπει να βασιστεί στους ακόλουθους άξονες:
> Πρώτον, στη μείωση της παραγωγής σκουπιδιών. Πόσα πράγματα αγοράσατε συσκευασμένα σε πολλαπλάσιο του μεγέθους τους πλαστικό κέλυφος που δεν χρειαζόταν; Μια κάρτα μνήμης για το κινητό σας θα μπορούσε να είναι απλά μέσα σε ένα χάρτινο ή υφασμάτινο φακελάκι - τίποτα παραπάνω. Αυτό όμως απαιτεί πολιτικές παρεμβάσεις ώστε να μην επιλέγει η διαδικασία του ελάχιστου κόστους».
> Δεύτερο, ο διαχωρισμός των ειδών θα πρέπει αν γίνεται εξ αρχής στο σπίτι ή το κατάστημά σας. Όσο πιο πέρα πάει, τόσο μικρότερη είναι η απόδοση, τόσο πιο δύσκολος ο διαχωρισμός, τόσο μεγαλύτερος ο όγκος του ενοχλητικού αδιαχώριστου υπολείμματος.
> Τρίτο, βέλτιστη χρήση έκαστου είδους στερεού απορρίμματος όπως για παράδειγμα η χρήση των οργανικών υπολειμμάτων τροφών για βιομάζα, βιοαέριο, κόμποστ κτλ. Αντί τα εξωτερικά μαρουλόφυλλα να γίνουν βρομοζούμια σε μια χωματερή που θα απειλήσουν τον υδροφόρο ορίζοντα (ποιος ΧΥΤΑ νιώθει σίγουρος για την στεγανοποίησή του;), ας ανάψουν μερικές λάμπες LED στον δρόμο.
* Ο Γεράσιμος Γραμματικόπουλος είναι ιατρός,νευρολόγος στο Neuron Πρότυπο Νευρολογικό Κέντρο.
