Η ανάρτηση της κορυφαίας, διακεκριμένης Αμερικανίδας καθηγήτριας Βυζαντινολογίας στο πανεπιστήμιο UCLA στην Καλιφόρνια, Sharon Gerstel, στα κοινωνικά δίκτυα την επομένη της "μαύρης μέρας για τον Πολιτισμό", όπως η ίδια αποκαλεί τη μέρα της απόφασης του ΚΑΣ για τα Αρχαία του Μετρό Θεσσαλονίκης, δεν επιτρέπει πλέον σιωπή. Η λέξη «Ντροπή!» (στα ελληνικά) με την οποία κλείνει την ανάρτησή της, ταρακουνά συνειδήσεις και μας καλεί όλους και όλες –όχι μόνο τους Θεσσαλονικείς- όλους/ες τους Έλληνες και τις Ελληνίδες να αναμετρηθούμε με την πολιτιστική κληρονομιά μας. Με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αυτού του τόπου.
Δεκάδες καταξιωμένοι διεθνώς επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, υπογραμμίζοντας ότι η απόσπαση των αρχαιοτήτων θέτει σε κίνδυνο την αυθεντικότητα και την ακεραιότητα αυτού του σπάνιου μνημείου. Φορείς, ενώσεις πολιτών και συλλογικότητες της Θεσσαλονίκης δίνουν αγώνα για να διατηρηθεί το μνημείο στη θέση του. Δεν έχουμε δικαίωμα πια να τους αφήσουμε μόνους. Το επιτάσσει άλλωστε το Σύνταγμά μας.
Αυτή η ανεκτίμητη βυζαντινή κληρονομιά αποκαλύπτει με μοναδικό μεγαλείο στη Θεσσαλονίκη (ούτε καν στην Κωνσταντινούπολη) το κοσμικό/λαϊκό Βυζάντιο, το αστικό Βυζάντιο. Αποκαλύπτει με συγκινητικό τρόπο τη συνέχεια των «πατημάτων» των κοινωνιών, της διαρκούς συνομιλίας τους στο χρόνο μέσα από την καθημερινότητά τους. Αποκαλύπτει ότι ο Πολιτισμός δεν είναι βιτρίνα, είναι ένας διαρκής διάλογος των κοινωνιών: η σημερινή εμπορική Θεσσαλονίκη ακουμπά πάνω σε αυτό το αυθεντικό, ακέραιο και σε άριστη κατάσταση πολεοδομικό συγκρότημα, έκτασης σχεδόν 2 στρεμμάτων, της πρωτοβυζαντινής εποχής της Θεσσαλονίκης.
Στο κεντρικό σταυροδρόμι του Decumanus Maximus με την κάθετη Cardo, με πεζοδρόμια, με υδραυλικά έργα αποχέτευσης και στράγγισης, με ένθεν κακείθεν ολόκληρα κτίρια και καταστήματα επεξεργασίας κοσμημάτων, εξακολουθούν να είναι και τα σημερινά καταστήματα της περιοχής, με το τετράπυλο μνημείο αντίστοιχο με την αψίδα του Γαλερίου, τη γνωστή Καμάρα της Θεσσαλονίκης, να δεσπόζει στο κέντρο της διασταύρωσης.
Αυτό λοιπόν το σπάνιο για την αυθεντικότητα, το μέγεθος και την ακεραιότητά του οικοδομικό συγκρότημα που αναπαριστά κατά τρόπο ανεπανάληπτο τη ζωή τον 3ο – 4ο αιώνα μ.Χ στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, το οποίο περίμενε εκεί επί τόσους αιώνες για να αποκαλυφθεί, «πέφτει» στα χέρια της Υπουργού Πολιτισμού της ΝΔ και του διορισμένου από την ίδια ΚΑΣ. Ας αναλογιστούμε μόνο –όπως τονίζει η κορυφαία Βυζαντινολόγος Gestler- αν θα τολμούσε κανείς να κατακρεουργήσει την Αρχαία Αγορά της Αθήνας, όπως επιδιώκεται τώρα να γίνει με τη βυζαντινή αγορά της Θεσσαλονίκης. Μάλλον αυτό το κοσμικό/λαϊκό, εμπορικό Βυζάντιο της Θεσσαλονίκης δεν χωράει στο κλασσικό, με το επιλεγμένα ελληνορθόδοξο, αυτοκρατορικό Βυζάντιο, εθνικό μας αφήγημα. Ίσως γι αυτό δεν έχει ξεσηκωθεί η Εκκλησία, ίσως γι αυτό δεν έχει ξεσηκωθεί όλος ο «πατριωτικός κόσμος της περικεφαλαίας» να υπερασπιστεί αυτή τη βυζαντινή Θεσσαλονίκη.
Η Υπουργός Πολιτισμού υποβιβάζει εκχυδαίζοντας με ψέματα, στρεβλώσεις και πονηριές την τύχη ενός σημαντικού μέρους της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας σε μια κόντρα ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ. Τόσο μικροπρεπής και ασεβής αντιμετώπιση του Πολιτισμού! Σε καμιά χώρα του κόσμου τέτοια σημαντικά μνημεία δεν θα είχαν την αντιμετώπιση που επιφυλάσσει η Υπουργός στα αρχαία της Θεσσαλονίκης. Ας παραδειγματιστεί η Υπουργός από την κατασκευή του Μετρό στη Νάπολι ή τη Σόφια. Ας ακολουθούσε η Υπουργός την έτοιμη μελέτη και τις εργασίες στο Μετρό που τις παρέδωσε η προηγούμενη κυβέρνηση.
Ντροπή!, φωνάζει η κορυφαία διεθνολόγος. Ντροπή! Πρέπει να φωνάξουμε όλοι και όλες. Οι άνθρωποι του Πολιτισμού όλης της χώρας, οι πολίτες όλης της χώρας. Η αδιαφορία για «των ανθρώπων έργα» δεν κατακερματίζεται –αρχαίων και σύγχρονων: οι σύγχρονοι δημιουργοί τη βιώνουν αυτή την αδιαφορία. Τη βιώνουν ωστόσο και οι πιο παλιοί. Η προστασία, η υπεράσπιση και ο σεβασμός στον Πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά είναι δικαίωμα όλων μας. Μην τα αφήσουμε σε μια Υπουργό.
