***Του Απόστολου Λαζαρόπουλου
Αν κάνει κανείς μια αναδρομή στο παρελθόν, θα παρατηρήσει ότι η ανθρωπότητα ανέκαθεν ερχόταν αντιμέτωπη με κρίσεις , είτε αυτές ήταν οικονομικές , κοινωνικές, ανθρωπιστικές ,πολιτικές . Το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό όταν ακούμε τη λέξη κρίση είναι ο φόβος . Ο φόβος για το άγνωστο . Ο φόβος για το τι θα συμβεί και θα
αντιμετωπίσουμε. Ορισμένες φορές ο φόβος λειτουργεί με κάποιο τρόπο σαν ένα μέσο προστασίας του εαυτού μας σε αντίθεση με τη φοβία που είναι μια κατάσταση ή
συμπεριφορά . Από την άλλη μπορεί να μας βυθίσει σε αρνητικές σκέψεις και να δημιουργήσει αδράνεια , στασιμότητα και άγχος. Θυμόμαστε και ακούγαμε πολύ συχνά παλιότερα τη φράση « Να μετατρέψουμε την κρίση ως ευκαιρία» , την ευκαιρία να αλλάξουμε , αξιοποιώντας χρονικά αυτήν τη συγκυρία για τα δημιουργία ενός νέου πλαισίου αξιών , ευκαιριών και ιδεών . Ανεξάρτητα , με το αν συμφωνεί ή διαφωνεί κάποιος με τα παραπάνω , το βέβαιο είναι ότι σε κάθε κρίση χρειάζονται δυο στοιχεία , η αποδοχή και η προσαρμογή . Η κάθε κρίση μας ωριμάζει , μας μαθαίνει κάτι , φτάνει να μη βλέπουμε το δέντρο αλλά το δάσος . Η ωρίμανση έρχεται μέσα από την αποτυχία, τα λάθη , τις αντιξοότητες , μέσα από εκείνη τη στιγμή του εσωτερικού πόνου , αρκεί να παρατηρούμε , να ακούμε τον εαυτό μας και τα συναισθήματα που βιώνουμε .
Κάπως έτσι είναι και η Πανδημία που βιώσαμε και βιώνουμε όλο αυτό το διάστημα. Περάσανε ήδη 14 μήνες από εκείνη τη μέρα που η ζωή μας άλλαξε. Κλείσανε τα πάντα και μείναμε στο σπίτι χωρίς χρονικό ορίζοντα , απροετοίμαστοι για το τι θα επακολουθήσει . Σα να βλέπει κάποιος μια ταινία χωρίς να γνωρίζει την πλοκή .Δε θα αναφερθούμε στο συγκεκριμένο άρθρο για την ατομική ευθύνη ή για τις πολιτικές διαχείρισης . Εξάλλου δεν είναι αυτός ο σκοπός . Αλλάξαμε συνήθειες , προτεραιότητες , τρόπο ζωής ,διαφοροποιήσαμε τις ανάγκες μας , προσαρμοστήκαμε στα νέα δεδομένα μας .Ενδεχομένως να εκτιμήσαμε περισσότερο από πριν όσα είχαμε. Να ήρθαμε πιο κοντά με τους αγαπημένους μας ανθρώπους. Να εκτιμήσαμε απλά καθημερινά πράγματα . Να φροντίσαμε περισσότερο τον εαυτό μας.
Ωστόσο ένα νόμισμα έχει δυο όψεις . Η κρίση γεννά αντικειμενικές δυσκολίες , πρωτόγνωρες καταστάσεις και νέα δεδομένα. Η κάθε κρίση είναι μια μάχη για επιβίωση και για αλλαγή. Σίγουρα σε κάθε μάχη υπάρχουν απώλειες , δυσκολίες . Κοιτάει κανείς όμως να έχει τις λιγότερες . Πως θα μπορούσαμε να κάνουμε αλλιώς ; Όταν αρνούμαστε να αποδεχτούμε μια κατάσταση και να την ερμηνεύσουμε στοχευμένα τόσο πιο δύσκολή γίνεται , αλλά ταυτόχρονα και περισσότερο επώδυνη . Με τον όρο «Ψυχική Ανθεκτικότητα» αναφερόμαστε στην ικανότητα του ανθρώπου να αντιμετωπίζει αντιξοότητες , προκλήσεις και τραυματικές εμπειρίες και να βρίσκει ελπίδα και τις ισορροπίες του . Αυτό δε σημαίνει πως όταν βιώνουμε δυσάρεστα γεγονότα δεν ερχόμαστε αντιμέτωποι με αρνητικά συναισθήματα. Τουναντίον είναι πολύ σημαντικό να βιώνουμε και να «ακούμε τα αρνητικά μας συναισθήματα» γιατί πάντα κάτι έχουν να μας διδάξουν . Ορισμένες φορές όμως τα κλείνουμε μέσα σε ένα συρτάρι , με αποτέλεσμα να
υπάρχουν , να μένουν «ζωντανά» όπως συνηθίζεται να λέμε, χρησιμοποιώντας διάφορους μηχανισμούς άμυνας για να τα αποφύγουμε.
Οι άνθρωποι με Ψυχική Ανθεκτικότητα βιώνουν τον πόνο ως μια ευκαιρία να ανακαλύψουν νέες πλευρές του εαυτού τους , να δοκιμάσουν τα όρια και τις αντοχές τους . Αντιμετωπίζουν τη δυσκολία με θετικότητα . Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι επιζητούν τις δυσκολίες ή το βίωμα αρνητικών συναισθημάτων . Ωστόσο το διαχειρίζονται με υπομονή ,
επιμονή και αισιοδοξία. Είναι σαν το παράδειγμα με το ποτήρι και το νερό . Το νερό είναι μέχρι τη μέση, αλλά ορισμένοι το βλέπουν μισογεμάτο , άλλοι πάλι το βλέπουν μισοάδειο. Η Ψυχική Ανθεκτικότητα συμβάλλει στη δημιουργία θετικών συναισθημάτων , στη μείωση καταθλιπτικών συναισθημάτων, μειώνει το στρες και μας κάνει περισσότερους αισιόδοξους .
Υπάρχουν 5 βασικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που έχουν αναπτύξει Ψυχική Ανθεκτικότητα : 1) Έχουν θετική αυτοεικόνα , αυτοπεποίθηση , αυτογνωσία . Επιδιώκουν
να καθορίζουν οι ίδιοι τη ζωή τους και δεν αυτοπροσδιορίζονται ως θύματα όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά.2) Έχουν βρει το νόημα και το σκοπό της ζωής τους. Συνεπώς σε
καθετί που τους συμβαίνει δεν ακολουθεί ένα γιατί μου συμβαίνει αλλά πως θα το διαχειριστώ . 3) Είναι άνθρωποι που έχουν αυξημένο χιούμορ, αισιοδοξία και αντιμετωπίζουν ακόμη και τα αρνητικά γεγονότα στη ζωή τους με μια θετικότητα. 4) Αποφεύγουν κάθε είδους τοξικές σχέσεις και συμπεριφορές από άλλους ανθρώπους προστατεύοντας τον εαυτό τους και δημιουργώντας ένα υποστηρικτικό δίκτυο υγιών ανθρώπων. Ας μην ξεχνάμε ότι δεν είναι ντροπή να ζητάς βοήθεια όταν αισθάνεσαι ότι την έχεις ανάγκη, φτάνει να αντιλαμβάνεσαι από ποιον μπορείς να τη ζητήσεις και ποιος θέλει να στη δώσει ανιδιοτελώς. 5) Βλέπουν τις αντιξοότητες ως πρόκληση και όχι ως εμπόδια.
Πρόκληση για να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι, πρόκληση για αλλαγή με θετικό πρόσημο , πρόκληση για να μάθουν μέσα από τη δυσκολία. Σαν να γεννιέται κανείς μέσα από τις
στάχτες του . Το πώς αντιλαμβάνεται κανείς όλα αυτά, σίγουρα αποτελούν προσωπική υπόθεση και επιλογή . Όσο περισσότερο δουλεύει κανείς με τον εαυτό του τόσο τον θωρακίζει . Λειτουργεί σαν ασπίδα προστασίας . Η ελευθερία είναι ένα απαραίτητο συστατικό σε καθετί που σχετίζεται με αποφάσεις που αφορούν τη ζωή μας και στις σχέσεις που αναπτύσσουμε με τους ανθρώπους . Η ιστορία πάντως διδάσκει πως οι κρίσεις φαίνονται να συσπειρώνουν τους ανθρώπους και να αναπτύσσουν αντανακλαστικά συλλογικότητας και αλληλεγγύης . Το είδαμε εξάλλου όλο αυτό το διάστημα , το βιώσαμε . Μένει να δούμε αν θα τη ξεχάσουμε . Η διαδικασία μιας Αλλαγής απαιτεί χρόνο , έχει αντικειμενικές δυσκολίες και χρειάζεται ενσυνειδητότητα , να συνειδητοποιήσουμε γιατί θέλουμε και χρειάζεται να αλλάξουμε .
***Ο Απόστολος Λαζαρόπουλος είναι Κοινωνικός Λειτουργός , Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας , Κάτοχος
Μεταπτυχιακού Διπλώματος στις Επιστήμες Εκπαίδευσης και Αγωγής του Πανεπιστημίου Πατρών ,
Υποψήφιος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πατρών , Πρώην Πρόεδρος του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας
Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος . Λειτουργεί Γραφείο Συμβουλευτικής Υποστήριξης και Παροχής Κοινωνικών
Υπηρεσιών στην Πάτρα.
