Δεν μπορούσα να πιστέψω ποτέ ότι στον 21ο αιώνα ο δυτικός κόσμος μπορούσε να φτιάξει μία Μόρια. Αυτές οι εικόνες μάς ήταν γνώριμες από εμφύλιες συρράξεις, φυλετικούς διωγμούς, συνοριακές συγκρούσεις μόνο στον Τρίτο Κόσμο. Κι όμως! Μέσα στο έδαφος της πολυδιαφημισμένης για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα Ευρώπης, οι συνθήκες διαβίωσης χιλιάδων ανθρώπων έγιναν ατιμωτικές και ταπεινωτικές. Μια υγειονομική βόμβα ήταν η Μόρια, ένα σύγχρονο στρατόπεδο συγκέντρωσης, ο καθρέφτης της σημερινής τάξης πραγμάτων, η ήττα των ουμανιστικών αξιών.
Η Μόρια είναι η συντριβή της Ευρώπης, της ενωμένης Ευρώπης, αυτής που λίγους αιώνες πριν επαναστατούσε απ' άκρου εις άκρον για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Που σήμερα όμως ορθώνει τσιμέντινα τείχη και βάζει συρματοπλέγματα στα σύνορά της. Η Δύση οφείλει πρώτιστα να δώσει τη λύση στο πρόβλημα. Αυτή έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης στο προσφυγικό κύμα των τελευταίων χρόνων. Εξηγούμαι: Η άνιση κατανομή εισοδήματος σε βάρος του Τρίτου Κόσμου, αν και ο τελευταίος επιφορτίζεται πλέον με μεγάλο μερίδιο της παγκόσμιας παραγωγής μεταποιητικών αγαθών η άμεση εμπλοκή των Δυτικών στα πολιτικά ζητήματα αυτών των χωρών, τα συμφέροντα της πολεμικής βιομηχανίας που εξοπλίζει αδιακρίτως οποιαδήποτε εθνοτική κατηγορία μπορεί να αγοράσει βαρύ οπλισμό, όλα αυτά είναι απότοκα του δυτικού καπιταλισμού. Η Ευρώπη θα πληρώσει το βαρύ τίμημα των μετακινήσεων πληθυσμών από την Ανατολή προς τη Δύση στα επόμενα χρόνια, εάν οι πολίτες των υπανάπτυκτων χωρών δεν αποτρέψουν την κοινωνική αδικία.
Ονειρεύονται ακραίοι συντηρητικοί, και μάλλον κυβερνητικοί, κύκλοι τον εγκλεισμό των προσφυγικών ροών σε ξερονήσια του Αιγαίου. Καθώς θεωρούν κτήμα τους τη χώρα, ιδιοκτησία που την κουμαντάρουν, τους είναι συνήθης ο ρόλος του χωροφύλακα απέναντι σε κατατρεγμένους και ανήμπορους ανθρώπους.
Κι εμείς; Η Μόρια είμαστε εμείς, όλοι, όσοι κάποτε ονειρεύτηκαν καλύτερη ζωή. Γινόμαστε όλο και περισσότερο αδρανείς, υπνωτισμένοι από τον Μεγάλο Αδελφό, παραδομένοι στον ατομισμό μας.
Μοιάζουμε μικροί μπρος στη μεγάλη εικόνα που αποπνέει δυσωδία. Μας έκαναν ενόχους γιατί πάντοτε οραματιζόμασταν έναν άλλον κόσμο, πιο δίκαιο για όλους τους ανθρώπους. Είμαστε ηττημένοι;
* Ο Βασίλης Καρδάσης είναι Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, τ. Πρόεδρος της ΔΕ του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ).
